وقتی که صحبت از تقویم محتوایی می‌شود، اول باید به مفهوم بازاریابی محتوایی مراجعه کنیم، چرا که Content Calendar از دل استراتژی بازاریابی محتوایی ما بیرون می‌آید. در واقع به کمک این تقویم است که می‌توانیم به‌صورت تیمی (یا فردی) در چهارچوب استراتژی پیش برویم، در غیر اینصورت تمام عملکرد ما پراکنده و نامنظم خواهد بود.
در این محتوا به شما درباره تقویم محتوایی و شیوه تدوین آن توضیح داده‌ام. اگر از فعالان حوزه کپی رایتینگ یا تولید محتوا هستید، باید با این مفهوم آشنا باشید، بنابراین؛ تا انتهای مطلب ادامه دهید و حتما تمپلیت رایگان تقویم محتوایی را دانلود کنید.
تقویم محتوایی چیست؟ یک تعریف شسته‌رفته
تقویم محتوایی ابزاری است که می‌توانید محتواهای خود را بر اساس موضوع، دسته‌بندی، کلمه کلیدی و بستر و زمان انتشار (تاریخ و ساعت) طبقه‌بندی کنید.
تعریف من از این ابزار کمی ساده‌تر است. از نظر من کانتنت کلندر ابزاری است که شما را در مسیر اصلی برای انجام بازاریابی محتوایی نگه می‌دارد. ممکن است بسته به شرایط، یک تقویم فقط شامل موضوع و تاریخ انتشار باشد و گاهی اوقات، جزئیات بیشتری مانند لینک محتوا و لینک انتشار هم شامل شود. بنابراین، فقط به این قسمت توجه کنید که ابزاریست برای نظم دادن و انسجام تیم در عملکرد و ماندگاری در چهارچوب اصلی.
این نکته هم مهم است که تقویم محتوایی باید توسط هر تیم تدوین شود و بهتر است از یک نسخه کلی برای تیم خود استفاده نکنید. در صورت نیاز، آن را بر اساس شرایط تیم خود شخصی‌سازی کنید.
مزیت‌های تقویم محتوایی
نتیجه کلی پیش رفتن یک تیم بر اساس کانتنت کلندر “اجرا شدن نظم” است و نظم هم پیامدهای مثبت زیادی دارد. در مجموع این مزیت‌ها عبارتند از مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ام.
بهبود ترافیک و افزایش دیده‌شدن
همانطور که می‌دانید، هدف اصلی از بازاریابی محتوایی رفع نیاز کاربر است که بتوانید به این واسطه، رابطه عمیق‌تری بین برند و مشتریان بالقوه ایجاد کنید تا در نهایت، به فروش و افزایش آگاهی از برند بدل شود. رسیدن به این هدف هم از طریق افزایش ترافیک وبسایت یا شبکه اجتماعی شما میسر خواهد شد.
اولین قدم برای رسیدن به این نقطه، نظم در انتشار محتواست. مخاطب شما باید به‌طور مستمر و منظم محتوای با کیفیتی که برای رفع نیازش تولید و منتشر می‌کنید را دریافت کند. در اینصورت است که می‌توانید به افزایش ترافیک امید داشته باشید.
همانطور که اشاره کردم، تقویم محتوایی هم هدفی جز نظم‌بخشیدن ندارد، به همین دلیل گزینه خوبی برای به‌کارگیری در راستای هدف افزایش ترافیک است.
آسان‌شدن اولویت‌بندی کارها
یکی از مواردی که باید در تقویم محتوایی خود درج کنید، میزان اولویت هر تسک (محتوا) است. این نکته را در نظر بگیرید که فقط نویسنده‌ها نیستند که باید بر اساس تقویم پیش بروند. هر محتوا پس از نگارش، نیاز به قرارگرفتن دیزاین از قبیل ویدیو، اینفوگرافیک یا آموزش‌های تصویری دارد، این یعنی حداقل یک گرافیست یا تدوین‌گر ویدیو هم باید بر اساس ددلاین، نقش خود را در تکمیل‌شدن محتوا ایفا کند. از طرفی، می‌توان به ادمین یا سردبیر هم اشاره کرد که هر کدام نقشی در تیم برای انتشار و نظارت بر محتوا دارند. پس مشخص‌شدن اولویت هر تسک در تقویم محتوایی به یکپارچه و هم‌صفحه‌شدن عملکرد تیم کمک می‌کند.
کمک به اعتماد و کار تیمی
وقتی که تیم شما بر اساس یک برنامه که تمام پیش‌نیازها و نتایج آن قابل مشاهده است پیش می‌رود، به کار تیمی و تاثیر مثبت آن ایمان بیشتر پیدا می‌کند. در واقع قابل مشاهده بودن تمامی تسک‌ها در تقویم محتوایی، شفافیت را افزایش می‌دهد و شفافیت هم بذر موفقیت در تیم است، اگرچه که ممکن است در اوایل کار با چالش‌هایی از طرف بعضی افراد تیم روبه‌رو شوید، اما این روند طبیعی کار است.
اشراف کلی به وضعیت محتوای کسب‌وکار
وقتی پیش از یک هفته، یک ماه یا چند ماه به وضعیت کلی تقویم محتوایی خود نگاهی بیندازید، بر اساس کارهای انجام‌شده و نتایجی که از ابزارهای رایج (سرچ کنسول، آنالیتیکس و …) قابل مشاهده است، به راحتی می‌توانید متوجه شوید که تقویم شما صرفا یک چرک‌نویس برای درج کارهای انجام‌شده بوده یا ابزاری موثر برای نظم و سرعت‌بخشیدن به کار تیم‌تان است.
چگونه یک تقویم محتوایی تدوین کنیم؟
خب، به قسمت اصلی رسیدیم. حالا که قرار است از تمام مزیت‌های تقویم محتوایی در تیم و برنامه بازاریابی محتوایی خود استفاده کنید، تدوین آن دقیقا چطور باید انجام شود. در ادامه با من همراه باشید تا قدم به قدم، با هم یک کانتن کلندر فرضی را تدوین کنیم.
قدم اول؛ مشخص‌شدن نیاز و هدف کسب‌وکار
بیایید فرض کنیم تیم ما قصد دارد برای وبلاگ یک بیزینس که در حوزه فروش کفش فعال است، یک تقویم محتوایی تدوین کند.
در اولین قدم باید هدف از تولید محتوا برای این وبلاگ به کمک استراتژی بازاریابی محتوایی مشخص شود. این استراتژی به کمک تیم مارکتینگ و رده مدیریتی کسب‌وکار مشخص و نهایی می‌شود. فرض می‌کنیم بر اساس این استراتژی، هدف اصلی برای یک بازه سه ماهه افزایش میزان بازدید سایت اصلی از طریق ورودی ارگانیک به تا میزان 20 درصد، معادل 700 کلیک در روز است.
همچنین، فرض می‌کنیم تیم SEO پس از مشخص‌شدن این هدف، با انجام تحقیق کلمات کلیدی، عبارات اصلی با میزان جست‌جوی بیشتر را مشخص کرده‌اند. (خرید کفش، خرید کفش مجلسی، کفش بچه گانه و …)
پس از مشخص‌شدن کلمات اصلی، باید سراغ مشخص‌کردن موضوعات مقالات بروید. این موضوعات را می‌توانید به کمک ابزارهایی مثل Semrush، KWFinder، Ubersuggest یا ابزارهای ایرانی مثل کیوردچی، KW Rank، سئو سیگنال و غیره مشخص کنید. همچنین، هوش مصنوعی هم در اختیارتان است. از هوش مصنوعی به‌روزی مثل GPT4 یا Gemini بخواهید به شما بر اساس کلمه‌ای که برایش مشخص کرده‌اید، ایده‌های محتوایی را بنویسد. از مهمترین روش‌ها در این مرحله، پرداختن به موضوعاتی است که کاربران به دنبال آن هستند. نیازشان را بیابید و با محتوای خوب و دسته اول آن را رفع کنید.
اگر کارشناس محتوا هستید، نباید برای تحقیق کلمات کلیدی و مشخص‌شدن موضوع محتوا منتظر تیم SEO بمانید. یک کارشناس محتوا باید توانایی کار با ابزارهای SEO را داشته باشد، بنابراین؛ اصلا عجیب نیست که برای پیش‌بردن این مرحله خودتان دست‌به‌کار شوید!
قدم دوم؛ تحلیل رقبا
سعی کنید با نگاهی به رقبایتان بفهمید در کنار شما چه کسب‌وکارهایی فعالیت دارند و چطور عمل می‌کنند. اما دقت کنید که بر اساس اصول پیش بروید. بله درست است، بررسی و تحلیل رقبا هم اصولی دارد که باید برای جلوگیری از عملکرد سلیقه‌ای رعایت کنید تا مطمئن شوید تمام جوانب را در نظر گرفته‌اید.
برای تحلیل رقبا و تدوین تقویم محتوایی دقیق، می‌توانید موارد زیر را از بین رقبا بررسی کنید:
موضوعات و ترکیب محتوا: ببینید رقبایتان بیشتر روی چه دسته‌بندی و موضوعاتی برای تولید و انتشار محتوا مانور می‌دهند. مثلا، با چه نسبتی سراغ کفش زنانه نسبت به کفش بچه‌گانه می‌روند. حتی ممکن است با توجه به شهر یا فصل میزان اهمیت هر کلمه تفاوت داشته باشد. به این معنی که در تابستان احتمالا میزان جست‌جو برای صندل نسبت به بوت بیشتر باشد.
کیفیت محتوا: حتما کیفیت محتوا را بررسی کنید. منظور از محتوا، دقیقا آن چیزی است که به دست مخاطب می‌رسد، نه صرفا سبک نگارش یا محتوای متنی. نوع ادیت ویدیو، سبک دیزاین، هماهنگی طراحی و کلام با هویت برند و غیره را بررسی کنید.
تعامل و بازخورد: تعامل مخاطب با محتوا را بررسی کنید. میزان کامنت و لایک از جمله مواردی است که می‌تواند معیاری برای قضاوت باشد.
ترافیک وبسایت: از طریق ابزارهایی مثل similarweb می‌توانید ترافیک حدودی وبسایت رقبا را بررسی کنید. همچنین، نسخه پرمیوم ابزارهایی مثل Semrush نیز چنین قابلیتی دارند.
کلیدواژه‌ها و وضعیت SEO: اینکه بتوانید از وضعیت رتبه و جایگاه رقیب‌های‌تان در گوگل اطلاع پیدا کنید بسیار مهم است. در واقع باید بدانید که رقابت اصلی شما روی چه کلماتی و با چه کسب و کارهایی است. از نظر من بهترین ابزار برای درک این موضوع Semrush است. البته محدودیت‌هایی روی نسخه رایگان آن وجود دارد، اما با استفاده از نسخه پرمیوم این ابزار، می‌توانید از وضعیت جایگاه، نقاط ضعف و قوت تا بک‌لینک‌های رقیب‌های خود مطلع شوید.
زمانبندی محتوا: با بررسی زمان انتشار محتوا روی پلتفرم‌های مختلف (وبلاگ، سوشال مدیا و غیره) می‌توانید متوجه شوید که رقیب شما در چه بازه زمانی اقدام به انتشار یا پروموت محتوای خود می‌کند. آیا نظم خاصی برای انتشار محتوا دارد (مثلا سه روز در هفته بین ساعات 10 تا 14 اخبار منتشر می‌شود) یا صرفا سعی دارد اقداماتی برای بازاریابی محتوایی انجام دهد.
نیازها و انتظارات مخاطبان: پیش‌تر به این موضوع اشاره کردم که باید بر اساس نیاز مخاطب با او ارتباط برقرار کنید. اگر کاربر شما نیاز به “سفر ارزان قیمت” دارد و شما می‌توانید این نیازش را برطرف کنید، حتما او را مطلع کنید. اما قبل از این، آیا می‌دانید که نیازش سفر ارزان است؟ یعنی بر اساس یک تحقیق، نظرسنجی، مطالعه موردی یا مصاحبه متوجه این موضوع شده‌اید یا فقط بر اساس حدس و گمان و فرضیه تولید محتوا می‌کنید؟
از طرف دیگر باید بررسی کنید که رقبای شما چطور این نیاز را برطرف می‌کنند. آیا کاربران از خدمات آن‌ها راضی هستند؟ نقاط ضعف رقبا از دید کاربر چیست؟ چه مواردی از دید کاربران مزیت رقبایتان هستند؟
برای بررسی این موارد هم پلتفرم‌هایی مثل اکس (توییتر سابق) انتخاب مناسبی هستند. وبسایت خود رقبا و سایت‌هایی که مانند فروم هستند هم جزو گزینه‌های خوب برای بررسی هستند.
قدم سوم؛ انتخاب موضوع و سبک محتوا
در مطالب بالاتر، درباره تحقیق کلمات کلیدی صحبت کردیم. این مرحله بسیار مهم است و در آن مشخص می‌شود که شما با تمرکز روی چه کلماتی می‌توانید فروش بیشتری از طریق وبسایت داشته باشید. بنابراین، منطقی است که بر اساس این عبارات موضوعات محتوایی خود را مشخص کنید.
مورد مهم دیگر در این زمینه، مشخص‌شدن سبک محتوایی شماست. شما باید بر اساس استراتژی خود، از انواع محتوا مثل محتوای متنی، ویدیویی، اینفوگرافیک و غیره بهره ببرید. لازم به توضیح است که بایدانواع این محتوا بر اساس شخصیت برند و جایگاهی که در بازار نشانه گرفته است خلق شوند. مثلا، برای یک برند نوشابه انرژی‌زا، استفاده از لحن رسمی و شخصیت متین و سنگین، شاید فکر خوبی نباشد.
قدم چهارم؛ برنامه‌ریزی و زمانبندی محتوا
کار تیمی در بازاریابی محتوایی حرف اول را می‌زند، شاید بهتر باشد بگویم حرف اول و آخر! برای انتشار به موقع و منظم محتوا و پیش‌بردن استراتژی بازاریابی محتوایی بیزینس، باید از یک برنامه منظم برای زمانبندی انتشار و توزیع محتوا استفاده کنید. چه بهتر که این برنامه هم برای وبلاگ و هم سوشال مدیای شما باشد. اگر محتوایی در بلاگ شما منتشر می‌شود، آن را از طریق تمام نقاط تماس ممکن با کاربر پروموت کنید. از اینستاگرام تا ارسال پیامک، همه راه‌هایی هستند که اکثر مردم به آن دسترسی دارند و با آن آشنا هستند. بنابراین، طبق یک برنامه منظم و منطقی (که تیم توانایی اجرای آن را داشته باشد) زمانبندی تولید و انتشار محتوای خود را مشخص کنید.
قدم پنجم؛ خلق محتوا
حالا که تمام پیش‌نیازها تا اینجا مشخص شد، وقت خلق محتواست. یادتان باشد وقتی قصد دارید محتوایی را خلق کنید، باید ساده با مخاطب صحبت کنید. حتی در محتوای تخصصی هم موضوع را پیچیده نکنید. با یک شروع جذاب، دور از پراکنده‌گویی و جملات طولانی بروید سر اصل مطلب و در تمام مدت نگارش محتوا، به تجربه کاربر و مخاطب فکر کنید.
قدم ششم؛ انتشار و ارزیابی محتوا
اگر کارشناس محتوا هستید، کارتان با انتشار محتوا تمام نمی‌شود. پس از انتشار و پروموت محتوا باید منتظر بازخورد مخاطبان باشید و ببینید آیا همه‌چیز همانطور که انتظار دارید پیش می‌رود یا نه. این کار به شما کمک می‌کند بتوانید محتوا را به موقع تغییر دهید و کاملا انعطاف‌پذیر بر اساس رفتار کاربر آن را به‌روزرسانی کنید.
از جمله ابزارهایی که می‌توانید برای بررسی رفتار کاربر روی صفحات محتوا استفاده کنید مایکروسافت کلریتی (Microsoft Clarity) و Crazy Egg هستند.
این دو ابزار دارای قسمت Recording هستند که ویدیوهایی را از رفتار کاربر در اختیارتان قرار می‌دهند. همچنین، میزان کلیک‌های بدون سرانجام (Rage Clicks) یا کلیک‌های مرده (Dead Clicks) و هیت‌مپ صفحه را نیز ارائه می‌دهند.
چه مواردی را باید در تقویم محتوایی قرار دهیم؟
از آن‌جا که قرار است از تقویم محتوایی به‌عنوان یک ابزار برای کمک به شفافیت، نظم و بررسی روند پیشرفت تیم استفاده شود، باید موارد مهم و تعیین‌کننده را در آن قرار دهیم. از طرفی، باید تقویم را به‌صورت شخصی‌سازی شده برای تیم خودمان تدوین کنیم، طوری که قابلیت ویرایش و تغییر سریع را هم داشته باشد. به‌طور کلی مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ام باید در تقویم محتوایی قرار داشته باشند.
موضوع محتوا (برای مثال:7 نکته برای خرید کفش ورزشی)
سبک محتوا (ریلز، بلاگ پست، پست اسلایدی و …)
تاریخ انتشار محتوا
-ددلاین محتوای نهایی
-ددلاین و تاریخ تحویل محتوای متنی
-ددلاین و تاریخ تحویل دیزاین (تصویر-ویدیو)
-ساعت انتشار
کانال انتشار (وبلاگ، اینستاگرام، لینکدین و …)
فایل محتوا شامل بریف + محتوای اصلی (لینک آنلاین گوگل داکز یا فایل ورد در درایو)
تاریخ آنالیز محتوا
نتیجه آنالیز محتوا (در یک فایل با پارامترهای مشخص)
آپدیت محتوا
-تاریخ آپدیت 1
-تاریخ آپدیت 2
-تاریخ آپدیت 3
فایل محتوا شامل آپدیت (جزئیات مواردی که آپدیت شده)
لازم به توضیح است که مواردی مثل نیاز به بررسی قبل از انتشار یا نام نویسنده و تاییدکننده محتوا یا سایر مواردی که تیم شما به آن نیاز دارد هم می‌توانند در تقویم جای داشته باشند.
وبسایت‌ها و ابزارهای آنلاین برای ایجاد تقویم محتوایی
ابزارهای زیادی برای تدوین تقویم محتوایی وجود دارد. این ابزارها در ظاهر، تمپلیت‌ها و پتانسیل درج جزئیات تفاوت دارند و انتخاب گزینه نهایی به شما و تیم‌تان بستگی دارد. در ادامه 4 ابزار مناسب برای تدوین تقویم محتوایی و مدیریت تسک‌های بازاریابی محتوایی که خودم تجربه کار با آن‌ها را دارم، معرفی کرده‌ام.
گوگل شیت
گوگل ابزارهای زیادی برای کمک به مردم در فضای آنلاین و حتی آفلاین دارد. گوگل شیت یکی از این ابزارهای کاربردی است که موارد استفاده زیادی برای نظم‌بخشیدن به داکیومنت‌ها دارد. یکی از موارد کاربرد گوگل شیت، تدوین تقویم محتوایی است. شاید گوگل شیت از نظر UI به پای رقبایش نرسد، اما زبان طراحی گوگل بر پایه سادگی پیش می‌رود و این ابزار هم جدا از سایر ابزارهای این غول تکنولوژی نیست.
ترلو (Trello)
ترلو از آن پلتفرم‌هایی است که یا دوستش دارید، یا از آن متنفرید! استفاده از ترلو از نظر من برخلاف آن‌چه که می‌گویند ساده نیست. منوهای غیر عادی، قابلیت کاستومایز کردن کم و استفاده از افزونه برای کارهای جزیی کار با ترلو را برای من دشوار می‌کند.
کلیک اپ (ClickUp)
این ابزار مورد علاقه خودم است. کلیک اپ از حدود یک سال پیش به هوش مصنوعی مجهز شده است و می‌تواند به شما در تدوین تقویم محتوایی و انجام تسک‌ها کمک کند. استفاده از کلیک اپ برخلاف ظاهرش (که در اولین بار پیچیده به نظر می‌رسد) بسیار ساده است و جزئیات زیادی را برای استفاده و شخصی‌سازی فیچرها پوشش می‌دهد.
همچنین، تمپلیت‌های زیادی با توجه به سبک کاری شما در کلیک اپ پوشش داده شده که کار را برای شروع آسان‌تر می‌کند. برای مثال، تیم‌هایی که با شیوه اجایل پیش می‌روند می‌توانند از تمپلیت مخصوص اجایل استفاده کنند که قابلیت ایجاد اسپرینت‌های تفکیک شده را دارد. این در حالیست که برای استفاده از این قابلیت در ترلو نیاز به استفاده از پلاگین است که طبق آخرین اطلاع من، رایگان نیست.
امکان چت، استفاده از برد مشترک، ایجاد فایل داکز، اتوماتیک‌شدن فرایندها و امکانات دیگر، از جمله قابلیت‌های مهم کلیک اپ هستند.
میزیتو (Mizito)
میزیتو یک ابزار ایرانی و آنلاین است که قابلیت‌های آن به خوبی توسعه داده شده است. تقریبا می‌توان گفت که جزئیات مهم کلیک اپ و ترلو در این نرم افزار فارسی پیاده‌سازی شده، با این تفاوت که به اندازه کلیک اپ User Friendly نیست. البته این موضوع صرفا نظر شخصی من است و ممکن است نظر شما با من متفاوت باشد. در هر صورت، زبان فارسی این نرم افزار کار را برای بعضی کاربران ساده‌تر کرده است.
دانلود فایل خام تقویم محتوایی (دانلود رایگان)
در این بخش نمونه‌ای یک تقویم محتوایی را براش شما آماده کرده‌ام. این فایل شامل دو تقویم مجزا برای وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی در محیط کار گوگل شیت است.
برای ورود به فایل تقویم محتوایی و دانلود تمپلیت رایگان، روی دکمه زیر کلیک کنید:
سوالات متداول درباره تقویم محتوایی
آیا باید تقویم محتوایی وبلاگ از سوشال مدیا متفاوت باشد؟
این موضوع لزومی ندارد. بسته به گستردگی کارها و بزرگی تیم شما می‌تواند این دو تقویم جدا باشد یا اینکه روی یک بستر مشترک پیش بروید.
آیا می‌توان از ابزارهای مدیریت پروژه به عنوان تقویم محتوایی استفاده کرد؟
بله، این ابزارها مزیت‌های زیادی برای ایجاد و مدیریت تقویم محتوایی دارند.
بهترین بازه زمانی برای تدوین تقویم محتوایی چند روزه است؟
این موضوع بسته به استراتژی و پتانسیل تیم شما دارد، با این حال، یک بازه دو هفته تا دو ماهه می‌تواند گزینه خوبی باشد.
آیا روند اجرای تقویم محتوایی باید قابل اندازه‌گیری باشد؟
اگر واقعا قصد دارید تا اثربخش بودن کار خود را اندازه‌گیری کنید، باید داده‌های نهایی شما که برگرفته از دل تقویم محتوایی هستند، قابل اندازه‌گیری هم باشد.
